Πάνος Τότσικας, Αρχιτέκτονας, Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας
*Στην περιοχή της Ηλιούπολης, υπήρχε επί τουρκοκρατίας ένα τσιφλίκι που φέρεται να ανήκε στον Οθωμανό Μουσταφά Καρά Αλή. Έκτοτε, η περιοχή του τσιφλικιού καταγράφεται ως “Καράς” ή “Κτήμα Καρά”.
*Ο «Καράς» αναφέρεται για πρώτη φορά το 1729 στον χάρτη του αββά Fourmont.
Στο χάρτη αυτόν εμφανίζεται ένα κτίσμα ως «πύργος», που σημαίνει ότι υπήρχε στον οικισμό ένα τέτοιο οίκημα.
*Στα μέσα του 18ου αιώνα οι Stuart και Revett αναφέρουν ότι «γύρω στα 2-2,5 μίλια από την Αθήνα υπάρχει ένα χωριουδάκι με 7-8 σπίτια που ονομάζεται «Καρά».
*Ο Dodwell που επισκέφτηκε την περιοχή το 1819, δίνει μια σύντομη περιγραφή: «Χαμηλότερα στον κάμπο υπάρχει ένα χωριό (Μετόχι) που ανήκει στο μοναστήρι του Καρέα και ονομάζεται ΠαλαιοΚαρά» Ακόμη, αναφέρεται στα αρχαία που είδε εκεί.
*O Leake αναφέρει τον Καρά ως τοπωνύμιο και επισημαίνει: «Η οικονομία ήταν αγροτική. Το 19ο αιώνα ένας ελαιώνας αναπτύσσονταν δυτικά. Η κτηνοτροφία ήταν κυρίαρχη αφού οι εκτάσεις της περιοχής προσφέρονταν για βοσκή».
*Ο Διονύσιος Σουρμελής αναφέρει ότι ο Καράς ήταν τσιφλίκι ενός Οθωμανού γαιοκτήμονα δηλαδή ήταν ένας οικισμός – τσιφλίκι. (βλ,Γ.Πάλλης, 2007)
Η ακριβής θέση του τσιφλικιού Καρά, δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια. Ωστόσο, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και μαρτυρίες, βρισκόταν γύρω από την παλιά εκκλησία του Αγίου Νικολάου.
Αυτό προκύπτει από τη μνημειώδη εργασία “Χάρτες της Αττικής” (KARTEN VON ATTIKA αριθμ. B1 IV) των Kaupert – Milchhofer, που συντάχθηκε το 1882 για το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και αποτελεί την πληρέστερη αποτύπωση του Αττικού τοπίου κατά τον προηγούμενο αιώνα.
Επίσης προκύπτει από το πρώτο “Διάγραμμα Ρυμοτομίας Συνοικισμού Ηλιουπόλεως”, του 1925, που συνέταξε ο αρχιτέκτονας Αριστομένης Βάλβης, όπου φαίνεται ότι στην περιοχή Αγ. Νικολάου υπήρχαν τότε μια σειρά μηχανοστάσια υδρεύσεως, μεταξύ των οποίων και το “Μέγα Φρέαρ Καρά”, δυναμικότητας 1: 000 μ3 ημερησίως.
Άλλωστε, μέχρι τη δεκαετία του ’60, στην περιοχή του Αγ. Νικολάου, υπήρχαν τα “περιβόλια του Μαμάη”, η μόνη καλλιεργούμενη περιοχή στην Ηλιούπολη, γεγονός που μας οδηγεί να θεωρήσουμε βάσιμα, ότι εκεί ήταν το τσιφλίκι του Μουσταφά Καρά Αλή.
