Στα σύνορα των Δήμων Ηλιούπολης και Αργυρούπολης και εντός της έκτασης του Υμηττού, μπορεί να αντικρίσει κανείς τις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ, το σταθμό μεταφόρτωσης απορριμμάτων και το πάρκινγκ οχημάτων του δήμου Ηλιούπολης. Πρόκειται για το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) που λειτουργεί στην περιοχή και εγκαταστάσεων του δήμου, τα οποία σαν συνήθη πρακτική από πολλούς παράγοντες, μετατρέπουν τον ορεινό όγκο του Υμηττού στην «πίσω αυλή» της πόλης που πετάμε ότι δε μας αρέσει. Αποτελεί μία «πληγή» για την ευρύτερη περιοχή, η οποία μένει ανοιχτή παρανόμως εδώ και δεκαετίες, δίπλα σε κατοικίες, σχολεία και εντός αναδασωτέας ζώνης. Σε αυτό το κείμενο, δε θα μπορέσουμε να καταγράψουμε όλα τα γεγονότα, αλλά θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τα σημαντικότερα, αυτής της πολύβουης ιστορίας που απασχολεί επί σειρά ετών την τοπική κοινωνία.
Περίοδος δικτατορίας: μέσω δύο απαλλοτριώσεων (1967 και 1974), περνάει στα χέρια της ΔΕΗ μία έκταση περίπου 135 στρεμμάτων στην περιοχή, όπου το 1970 κατασκευάζονται δύο τερματικά ζεύξης εναερίων γραμμών με υπόγεια καλώδια, με σκοπό την εξυπηρέτηση αναγκών ηλεκτροδότησης.
1996: Απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της Ηλιούπολης υπέρ της κατασκευής του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης.
Τέλη δεκαετίας ΄90: Ο νόμος 2516/8.8.1997 στο άρθρο 24 επιτρέπει τη διέλευση γραμμών υψηλής τάσης από τον Υμηττό. Η ΔΕΗ αποφασίζει την αναβάθμιση του υποσταθμού ζεύξης σε Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) 400KV, το οποίο θα επιβάρυνε την υγεία των περιοίκων λόγω ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Το 1998, σχετικά με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που κατέθεσε η ΔΕΗ, το Συμβούλιο της Επικρατείας γνωμοδοτεί αρνητικά κρίνοντας ότι η συγκεκριμένη χρήση είναι ασυμβίβαστη προς την προστασία και αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας του Υμηττού (απόσπασμα γνωμοδότησης 67/1998 του Ε΄ τμήματος). Επίσης, γνωμοδοτεί ότι η διάταξη του άρθρου 24 του νόμου του ΄97 που προαναφέρθηκε, παραβιάζει το άρθρο 24 του Συντάγματος περί προστασίας του περιβάλλοντος και κρίνει παράνομη τη χωροθέτηση κοιμητηρίου στην ίδια περιοχή. Την ίδια χρονιά μία κοινή υπουργική απόφαση εγκρίνει του περιβαλλοντικούς όρους του έργου δημιουργίας του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ).
2000: Μετά από προσφυγή των πολιτών, οι περιβαλλοντικοί όροι που ενέκρινε το υπουργικό συμβούλιο προ διετίας, εκπίπτουν από απόφαση του ΣτΕ.
Μάρτιος 2002: Η έναρξη των εργασιών κατασκευής του ΚΥΤ, βρίσκει μπροστά της τις δυναμικές κινητοποιήσεις των κατοίκων οι οποίες αναγκάζουν τα συνεργεία να σταματήσουν το έργο.
4 Νοεμβρίου 2002: Κάτοικοι της Ηλιούπολης και της Αργυρούπολης, συσπειρωμένοι γύρω από τη «Διαδημοτική Επιτροπή Αγώνα» αποκλείουν την είσοδο προς τις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ και με εξάμηνη κατάληψη της εισόδου εμποδίζουν την κατασκευή των έργων. Πραγματοποιούνται ανοιχτές συνελεύσεις, εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις γύρω από το χώρο κατάληψης, καθώς επίσης και παραστάσεις διαμαρτυρίας σε δημοτικά συμβούλια, ενώ παράλληλα προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
6 Νοεμβρίου 2002: Μαζική συγκέντρωση των κατοίκων στο κέντρο της Αθήνας, μπροστά από τη Βουλή και το ΥΠΕΧΩΔΕ.
2 Μαΐου 2003: Με απόφαση της τότε κυβέρνησης (καιγόμενη για την εξυπηρέτηση των αναγκών της Ολυμπιάδας του 2004) και τη σιωπηρή συναίνεση της δημοτικής αρχής, εισβάλλουν στην πόλη 25 διμοιρίες ΜΑΤ διαλύοντας την κατάληψη. Το κίνημα των κατοίκων κατά του ΚΥΤ της ΔΕΗ δέχεται πρωτοφανούς έντασης καταστολή. Οι Ηλιουπολίτες έρχονται αντιμέτωποι για πρώτη φορά με την κατοχή του τόπου τους από τις αστυνομικές δυνάμεις. Συγκρούσεις, ξυλοδαρμοί κατοίκων, εισβολές στις αυλές τους, παρακολουθήσεις, προκλήσεις και ποινικές διώξεις παίρνουν τη σκυτάλη στο χορό του αυταρχισμού. Το αποκορύφωμα είναι η σύλληψη κατοίκου συνοδευόμενη με χαστούκι από άνδρα της Ασφάλειας.
Η τότε δημοτική αρχή του Θ. Γιωργάκη χαρακτηρίζει τους αγωνιστές κατοίκους για την υπεράσπιση του τόπου τους «ταραξίες» και «μειοψηφία» επιχειρώντας να αμαυρώσει τον αγώνα τους. Ολόκληρη η πόλη βρίσκεται σε αναβρασμό με αποκορύφωμα το κλείσιμο σχολείων και τη μαθητική και εκπαιδευτική κοινότητα της περιοχής να τάσσεται στο πλευρό των κατοίκων πραγματοποιώντας μεγαλειώδεις διαδηλώσεις χιλιάδων συμμετεχόντων στην Ηλιούπολη. Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, το τοπικό κίνημα πετυχαίνει την πρώτη του νίκη με τη Διυπουργική Επιτροπή Συντονισμού Ολυμπιακής Προετοιμασίας να αποφασίζει την αναστολή των εργασιών του έργου. Αντί για τα αρχικά σχέδια, πραγματοποιείται μίας μικρής κλίμακας αναβάθμισης του υποσταθμού ζεύξης 150kV, ο οποίος λειτουργεί παράνομα έως και σήμερα και παράλληλα απομακρύνονται οι πυλώνες της ΔΕΗ σε απόσταση 200 μέτρων από το τελευταίο σπίτι.
3 Ιουνίου 2005: Το Συμβούλιο της Επικρατείας με τρεις αποφάσεις κρίνει τα έργα της ΔΕΗ παράνομα, ακυρώνοντας τους περιβαλλοντικούς όρους και τους όρους δόμησης για την κατασκευή και του ήδη υπάρχοντος ΚΥΤ. Αυτό σημαίνει ότι κρίνεται παράνομη και η Γραμμή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 400 kV από την Αργυρούπολη στο Λαύριο μέσω Υμηττού. Το 2012 η ΔΕΗ υποχρεώνεται να καταβάλει αποζημιώσεις ύψους 15.000 ευρώ σε κατοίκους της περιοχής. Παρ’ όλα αυτά, σήμερα δύο μετασχηματιστές και ένας τσιμεντένιος τοίχος που χτίστηκαν με την προστασία των ΜΑΤ, εξακολουθούν να υπάρχουν ανάμεσα σε δασική έκταση, περικυκλωμένη από σχολεία και αθλητικές εγκαταστάσεις.
4 Δεκεμβρίου 2005: Πραγματοποιείται ανοιχτή λαϊκή συνέλευση μπροστά από το χώρο του εργοταξίου της ΔΕΗ. Γίνεται ενημέρωση για τη θετική απόφαση του ΣτΕ και την ανάγκη κινητοποίησης για την ανάδειξή της. Το σύνθημα «ΕΞΩ ΤΟ ΚΥΤ» μετατρέπεται στο «ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΟΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΕΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΜΗΤΤΟ». Οι αστυνομικές δυνάμεις που έχουν συγκεντρωθεί στο σημείο απειλούν με συλλήψεις. Παρ’ όλα αυτά οι κάτοικοι αποφασίζουν να γραφτούν συνθήματα στην πόρτα της εισόδου.
11 Δεκεμβρίου 2005: Πραγματοποιείται νέα ανοικτή λαϊκή συνέλευση στον ίδιο χώρο με τη συμμετοχή ατόμων και φορέων και από τους όμορους δήμους. Η συνέλευση αποφασίζει τη δυναμική παρέμβαση στο επόμενο δημοτικό συμβούλιο της Ηλιούπολης, προκειμένου να απαιτηθεί η πραγματοποίηση έκτακτου δημοτικού συμβουλίου με θέμα την εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ.
13 Δεκεμβρίου 2005: Οι κάτοικοι παρεμβαίνουν στο δημοτικό συμβούλιο, απαιτώντας από τη δημοτική αρχή να τοποθετηθεί απέναντι στη νέα πραγματικότητα που επιβάλλει η απόφαση του ΣτΕ.
15 Ιανουαρίου 2006: Μαζική κινητοποίηση πραγματοποιείται μπροστά από το χώρο του ΚΥΤ. Οι δημοτικές αρχές Ηλιούπολης και Αργυρούπολης αφήνουν τα απαραίτητα «ευχολόγια» συμπαράστασης στον αγώνα. Ακολουθεί μουσική εκδήλωση και συμβολικό γκρέμισμα τμήματος των κάγκελων του μαντρότοιχου της ΔΕΗ.
Σήμερα: Αγνοώντας τις αποφάσεις του ΣτΕ και τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, ο ΑΔΜΗΕ με πρόσχημα την επένδυση του Ελληνικού, συνεχίζει να συγκαταλέγει στους σχεδιασμούς του την αναβάθμιση του ΚΥΤ σε 400kV. Κεντρικό ζήτημα αποτελεί και το επικείμενο Προεδρικό Διάταγμα που προωθεί η κυβέρνηση και αφορά την αλλαγή του καθεστώτος «προστασίας» του Υμηττού. Το νέο Π.Δ. θα αποτελέσει έναν υποβιβασμό της προστασίας του ορεινού όγκου και θα διευκολύνει γεωργικές χρήσεις, νομιμοποιήσεις ή κατασκευές αυθαιρέτων, ανάπτυξη νεκροταφείων και άλλων χρήσεων που επιχειρούν να «ροκανίσουν» τον Υμηττό. Τελευταία είχαμε και τις εργασίες «υπογειοποίησης» καλωδίων περιμετρικά του ΚΥΤ και με κατεύθυνση στο Ελληνικό, με την τρέχουσα δημοτική αρχή να μοιράζει άδειες.
Οι παραπάνω εξελίξεις πυροδοτούν νέο κύμα αντιδράσεων από τις τοπικές κοινωνίες, φέρνοντάς τες εκ νέου μπροστά στο χρέος της υπεράσπισης των γειτονιών τους και του Υμηττού. Οι ενδείξεις από τις πρωτοβουλίες που έχουν λάβει χώρα τον τελευταίο διάστημα από τους κατοίκους προμηνύουν έναν «καυτό» γύρο κλιμάκωσης των κινητοποιήσεων. Οι τοπικές κοινωνίες έχουν αποδείξει στο παρελθόν ότι δε θα ανεχτούν καμία θυσία στο όνομα καμίας επένδυσης. Έχουν αποδείξει ότι έχουν τα αντανακλαστικά να μην ανεχτούν ούτε ένα επιπλέον μέτρο τσιμέντο στον ήδη ταλαιπωρημένο Υμηττό.
